نمایندگان بخش خصوصی و اصحاب فرهنگ و هنر در نشست اخیر کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق بازرگانی تهران، با بررسی جایگاه کشور در مولفه مالکیت معنوی و حفظ حقوق صاحبان آثار، پیشنهاد تشکیل فدراسیونی از تشکل‌های حوزه فرهنگ و هنر، برای دفاع از حق مولف پدیدآورندگان آثار هنری مطرح کردند.

به گزارش اقتصادطلایی به نقل از روابط عمومی اتاق تهران ،در تازه‌ترین نشست کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق بازرگانی تهران ضمن ارائه نتایج مطالعه‌ای در باب تاسیس سازمان‌های مدیریت جمعی کپی‌رایت، نسبت به تاسیس فدراسیون حقوق جمعی آثار ادبی و هنری توافق حاصل شد. بر این اساس مقرر شد که فدراسیونی متشکل از انجمن‌ها و تشکل‌های حوزه فرهنگ از جمله خانه سینما، خانه تئاتر و خانه موسیقی برای صیانت از حقوق صاحبان آثار هنری تاسیس شود.

در ابتدای این جلسه، حسین شیخ‌الاسلامی، مشاور مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، با اشاره به رونمایی از نشان خلاقیت(ب) توسط معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری و معاون وزارت میراث فرهنگی گفت: مقرر شده است که هر سال به یک مجموعه یا فرد که دارای بیشترین خلاقیت هستند این نشان اعطا شود.

او در ادامه این پیشنهاد را ارائه کرد که کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق بازرگانی تهران، سازوکاری برای احراز بیشترین خلاقیت‌ها برای اعطای این نشان طراحی کند و این کمیته به محوریت اعطای چنین نشانی تبدیل شود. در همین حال، مهدی کرباسیان، رئیس کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق تهران با اقبال از این پیشنهاد، اعلام کرد که این پیشنهاد را با رئیس اتاق بازرگانی تهران در میان خواهد گذاشت. او گفت: بخش خصوصی این شایستگی را دارد که در محوریت چنین رویدادی قرار گیرد و البته معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز از آن حمایت کند.

تنزل جایگاه کشور در حقوق مالکیت معنوی

در ادامه این جلسه، موضوع صیانت از حقوق مالکیت معنوی به میان آمد و مریم خزاعی، معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به موقعیت ایران در حوزه حقوق مالکیت معنوی گفت که گزارش‌‌های اتحادیه جهانی حقوق مالکیت، ایران نشان می‌دهد که ایران از جایگاه مطلوبی در این عرصه برخوردار نیست. چنانکه در ارزیابی‌‌های صورت گرفته در مورد 129 کشور، رتبه ایران در زیرشاخص حقوق مالکیت معنوی، در سال 2018 معادل 83 بوده که این رتبه در سال 2020 به 105 تنزل یافته است.

او سپس یکی از دلایل تضعیف موقعیت ایران در حوزه حقوق مالکیت معنوی را به ضعف زیرساخت‌های در این حوزه نسبت داد و یکی از راهکارها برای ارتقای وضعیت حقوق مالکیت معنوی در ایران را تاسیس سازمان مدیریت جمعی در اصناف هنری عنوان کرد. خزاعی گفت: برای بررسی الگوها و نحوه فعالیت سازمان‌های مدیریت جمعی کپی‌رایت، طرح مطالعاتی با نظارت معاونت اقتصادی اتاق تهران اجرا شد که نتایج آن در این جلسه ارائه ‌می‌شود.

در ادامه شیما پورمحمدی، مجری این طرح مطالعاتی، پشت تریبون قرار گرفت و نتایج این پژوهش را ارائه کرد. او با بیان اینکه سازمان‌های مدیریت جمعی معمولاً به نمایندگی از اعضای خود به مذاکره پرداخته و مانع از استفاده‌های غیرمنصفانه و نقض حقوق این افراد در داخل و خارج کشور ‌می‌شوند، ادامه داد: مدیریت جمعی و اجرای صحیح حق مولف و حقوق مرتبط به آن، تاثیر بسزایی در رشد و موفقیت صنایع فرهنگی و هنری کشورها دارد. ضمن آنکه رشد روزافزون فناوری‌های نوین ارتباطی موجب تسهیل استفاده‌های مجاز و غیرمجاز از آثار ادبی و هنری شده و صاحبان اثر دیگر به تنهایی قادر به کنترل استفاده‌های مجاز یا غیرمجاز از آثارشان نیستند.

او افزود: مدیریت جمعی، حق مولف و حقوق مرتبط، نظامی است که به موجب آن، پدیدآورندگان و صاحبان اثر به یک سازمان مدیریت جمعی اجازه اداره و اجرای حقوقشان از جمله نظارت بر استفاده از آثار، مذاکره با استفاده‌کنندگان، اعطای مجوز استفاده و جمع‌آوری و تقسیم درآمد را ‌می‌دهد. نتایج بررسی کشورهای مختل نیز اهمیت صنایع مرتبط با کپی‌رایت را در عملکرد اقتصادیشان نشان می‌دهد.

پورمحمدی گفت: در این طرح مطالعاتی با بررسی سازمان‌ها و الگوهای موفق دنیا در حوزه مدیریت جمعی آثار هنری‎، سعی شده تا الزامات تاسیس چنین سازمانی در ایران تبیین شود. (نتایج مطالعه الگوها و نحوه فعالیت سازمان‌های مدیریت جمعی کپی رایت و حقوق آنها از اینجا قابل دریافت است).

در ادامه این جلسه سایر حاضران نیز دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود را درباره این گزارش و ماهیت سازمان مدیریت جمعی درحوزه فرهنگ و هنر مطرح کردند. پس از آن،‌ هادی حدادی، دبیر کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق تهران، بسته پیشنهادی را در مورد اقدامات اجرایی لازم برای تاسیس سازمان حقوق جمعی در حوزه فرهنگ و هنر ارائه کرد و پیشنهاد او ایجاد یک فدراسیون متشکل از تشکل‌های این حوزه برای پیگیری حقوق تولیدکنندگان و صاحبان آثار فرهنگی و هنری بود. در نهایت با اقبال حاضران این نشست و نظر رئیس کمیته اقتصاد فرهنگ مقرر شد با اعمال اصلاحات جزیی در این بسته پیشنهادی، چراغ این فدراسیون در گام نخست با حضور تعداد محدودی از انجمن‌ها و تشکل‌های این حوزه روشن شود.