فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو بر این باور است که ورود خودرو به بورس کالا کمکی به حل مشکلات بازار خودرو نمی‌کند؛ چرا که زمانی کالایی به بورس کالا عرضه می‌شود که دارای چند تولیدکننده و مصرف‌کنندگان متعدد باشد که سازوکار کشف قیمت به درستی انجام گیرد و مشتری حق انتخاب داشته باشد.

نمایندگان مجلس برای آنچه «ساماندهی بازار خودرو» می‌خوانند، پیشنهاد ورود خودرو به بورس کالا را ارائه کرده‌اند. اگر چه در مقطعی، اجرایی شدن این پیشنهاد از سوی رئیس شورای رقابت منتفی اعلام شد اما حالا پس از چند ماه، جواد فلاح، مدیر مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران، اعلام کرده است که در طرح ارائه شده، خودروهای وارداتی و داخلی که تیراژ بالایی دارند در بستر معاملاتی بورس کالای ایران قرار خواهند گرفت. او گفته است در این طرحی که نمایندگان مجلس در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا مطرح کرده‌اند قیمت‌گذاری خودرو توسط شورای رقابت انجام می‌شود.

بازار خودرو در ماه‌های گذشته، دوشادوش سایر بازارها، با ضرباهنگ تند افزایش قیمت مواجه بوده است و گویی نمایندگان مجلس با طرح ورود خودرو به بورس کالا در صدد مقابله با روند صعودی قیمت‌ها هستند. اما این طرح تا چه حد می‌تواند در تحقق هدف ساماندهی این بازار موثر واقع شود؟

به گزارش اقتصادطلایی فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، درباره کارایی این طرح به روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران گفت: ورود خودرو به بورس کالا، تحت دو حالت ممکن است انجام گیرد؛ یک حالت این است که خودروها بدون دخالت و نظارت دولت و مانند فرآیند بازار آزاد و مبتنی بر عرضه و تقاضا وارد بورس شوند و داد و ستد فروشندگان و مشتریان در آن انجام گیرد. این وضعیت، مشابه وضعیتی است که در بازار آزاد خودرو حاکم است و قیمت‌ها در بورس کالا در سطح قیمت‌هایی خواهد بود که در بورس کالای غیررسمی نظیر خیابان عباس‌آباد یا خیابان 17شهریور ارائه می‌شود. در واقع در بورس کالا نیز مانند شرایط کنونی بازار آزاد خودرو، کشف قیمت اتفاق می‌افتد و قیمت‌گذاری صورت می‌گیرد.

او افزود: در حالت دوم عرضه خودرو در بورس کالا چنین است که دولت بنا داشته باشد در آن دخالت کند؛ دخالت‌هایی از جنس ایجاد محدودیت در ثبت‌نام یا خرید. در چنین شرایطی، کشف قیمت در بورس کالا مشابه قیمت‌گذاری در شورای رقابت خواهد شد و عملا نرخ سومی در بازار ایجاد می‌شود.

زاوه سپس گفت: در هر دو شکل، بورس کالا کمکی به حل مشکلات بازار خودرو نمی‌کند. واقعیت این است اصرار به عرضه خودرو در بورس بیش ازآنکه ناشی از تعقل باشد، ناشی از لجاجت است . در واقع مسئولان نمی‌خواهند، ساز و کار بازار را بپذیرند و از طرفی مدام در حال ترویج این انگاره هستند که که بازاری‌ها افراد سوداگری هستند می‌خواهند مردم را آزار دهند یا برای دولت ایجاد مساله کنند. در نتیجه به راه‌حل‌هایی متوسل می‌شوند که ماهیتاً توفیری با کارکرد بازار ندارد، اما در شکل و شمایل متفاوت است.

او با بیان اینکه «عرضه خودرو در بورس کالا منطقی نیست» ادامه داد: زمانی کالا به بورس کالا عرضه می‌شود که دارای چند تولیدکننده و مصرف‌کنندگان متعدد باشد که سازوکار کشف قیمت به درستی انجام گیرد و مشتری حق انتخاب داشته باشد. حال آنکه خودرو پراید را یک خودروساز تولید می‌کند و بر اساس میزان عرضه و سیاست‌های پولی، قیمتی در بازار پیدا می‌کند. بنابراین ورود این کالا به بورس از نظر کارشناسی بی‌ثمر به نظر می‌رسد.

زاوه با تاکید بر اینکه ارائه پیشنهاد عرضه خودرو در بورس بیشتر ناشی از «عدم پذیرش سازوکار صحیح بازار و مهمتر از آن، فرار از مسئولیت است» ادامه داد: دولت و مجلس به هیچ‌وجه حاضر نیستند که بپذیرند وضعیت آشفته اکنون نه به دلیل تحریم‌ها که به دلیل اعمال سیاست‌های نادرست است؛ دولتی که می‌داند درآمدهای ارزی خود را به زودی از دست خواهد داد، در طول دو سال و نیم گذشته چه سیاست انقباضی‌ای در پیش گرفته است؟ دولت کجا تلاش کرده هزینه‌ها را کاهش پیدا دهد؟ دولت سعی کرده است صرفا با خلق پول مسائل خود را حل کند و به تعبیری کسری بودجه خود را پولی کرده است. در چنین شرایطی انتظار اینکه قیمت‌ها کاهش پیدا کند یا حداقل تثبیت شود، انتظار بیهوده‌ای است و در درازمدت چند ماهه، همچنان رشد قیمت‌ها را در بازار شاهد خواهیم بود.