دومین وبینار فرصت‌های تجاری ایران با قاره آفریقا، روز سه‌شنبه از سوی اتاق تهران برگزار شد و پس از برگزاری وبینار بررسی بازارهای کنیا، سنگال و مالی، این بار معاونت بین‌الملل اتاق تهران وبینار آشنایی با بازار کشورهای نیجریه، آفریقای جنوبی و تونس را برگزار کرد. در این وبینار، سفرای ایران در این سه کشور آفریقایی، چالش‌ها و فرصت‌های اقتصادی در این سه بازار کمتر شناخته شده برای تجار ایرانی را تشریح کردند.

وبینار بررسی فرصت‌های تجاری ایران و سه کشور آفریقایی نیجریه، آفریقای جنوبی و تونس، دیروز سه‌شنبه از سوی اتاق تهران و با همکاری پلتفرم نمایشگاه مجازی ایران، برگزار شد. در این رویداد مجازی که نزدیک به یک‌صد فعال اقتصادی از بخش‌خصوصی در آن مشارکت داشتند، سفرای ایران در این سه کشور آفریقایی پیرامون ظرفیت‌های تجاری این قاره و چگونگی ورود به این بازار کمتر شناخته شده برای بازرگانان ایرانی، توضیحاتی دادند.

به گزارش اقتصادطلایی به نقل از روابط عمومی اتاق تهران، پیش از این نیز و در خرداد ماه امسال، معاونت بین‌الملل اتاق تهران وبینار دیگری با هدف آشنایی فعالان اقتصادی از ایران با بازار آفریقا و این‌بار شناسایی فرصت‌های همکاری تجاری با سه کشور کنیا،سنگال و مالی برگزار کرده بود.

به گفته حسام‌الدین حلاج معاون بین‌الملل اتاق تهران که در وبینار روز گذشته سخن می‌گفت، شرکت‌ها و تجار ایرانی شناخت اندکی از بازارهای بکر و پر ظرفیت آفریقا دارند و اتاق تهران در تلاش است تا با برگزاری وبینارهای تجاری، زمینه آشنایی بیشتر و تشویق به حضور فعالان اقتصادی از ایران در این بازارها را فراهم کند. وی یادآور شد که آمار نشان می‌دهد طی سال گذشته، ارزش تجارت خارجی ایران با سه کشور آفریقایی نیجریه، آفریقای جنوبی و تونس، از 700 میلیون دلار فراتر نرفته است حال آنکه سایر کشورهای اطراف از جمله ترکیه و عربستان، رقابت شدیدی برای تصاحب بیشتر این بازارها به راه انداخته‌اند.

توقف صادرات نفت به آفریقای جنوبی

در این وبینار همچنین، مهدی آقاجعفری سفیر ایران در آفریقای جنوبی و سفیر آکردیته در کشورهای لسوتو، سوازیلند، موزامبیک و آنگولا، در سخنانی از آفریقا به عنوان قاره فرصت‌ها یاد کرد که به گفته وی، ایران تاکنون از این فرصت استفاده نبرده و دیگر قدرت‌های نوظهور در منطقه و سایر نقاط جهان به طور چشمگیری در حال توسعه نفوذ خود در این بازار هستند.

وی با بیان اینکه در قاره آفریقا نیز به مانند سایر نقاط جهان، بلوک‌های منطقه‌ای با هدف توسعه روابط اقتصادی میان اعضا، در حال گسترش است، به ظهور سه اتحادیه قدرتمند در قاره آفریقا اشاره کرد و یادآور شد که ایران نیز اگر به دنبال توسعه مناسبات اقتصادی با این قاره است باید به این اتحادیه‌ها نزدیک شده و باب گفت‌و‌گوها را آغاز کند.

آقاجعفری سپس، عدم حضور ایران در نظام‌های بین‌المللی مربوط به تجارت و روابط مالی را چالش بزرگی برای مشارکت تجار و شرکت‌های ایرانی در بازارهای اقتصادی عنوان کرد و در این رابطه با اشاره به اینکه همچنان موضوع الحاق ایران به ساز و کار FATF مبهم مانده و چشم‌اندازی برای آن قابل تصور نیست، گفت: پس از امضای توافق‌نامه برجام، در قاره آفریقا بسیار تلاش کردیم تا ارتباط هر چند کوچک میان بانک مرکزی ایران و نهادهای مالی در کشورهای این قاره برقرار کنیم اما به دلیل آنکه ایران در فهرست سیاه ساز و کار اقدام مالی قرار داشت، بانک‌های آفریقایی هیچ‌گاه حاضر به پذیرش ریسک همکاری با ایران نشدند.

سفیر ایران در آفریقای جنوبی با تاکید بر اینکه در حال حاضر نیز هیچ‌گونه رابطه بانکی میان ایران و آفریقا وجود ندارد، تحریم‌ها را عامل دیگری برای روابط بسیار کمرنگ اقتصادی ایران و کشورهای این قاره عنوان کرد و افزود: یکی از بزرگترین معضلات پیش‌رو، عدم شناخت دو طرف از فرصت‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی یکدیگر است به طوری که در داخل کشور، بسیاری از مسولان دولت و قاطبه بخش‌خصوصی شناخت کافی از این فرصت‌ها ندارند و تصور عمده این است که قاره آفریقا سرزمین هزینه‌ها است که بیشتر با حیات وحش آن شناخته می‌شود در حالی که اینگونه نیست و دیگر کشورها، قاره آفریقا را بازار مصرف یک میلیارد و 300 میلیون نفری با حجم مبادلات تجاری یک هزار میلیارد دلاری با جهان می‌شناسند.

دلیل گرانی صادرات ایران به آفریقا

آقاجعفری در ادامه، با اشاره به اینکه حجم مبادلات تجاری ایران با قاره آفریقا طی سال‌های گذشته، در بهترین وضعیت ممکن، به سختی به یک میلیارد دلار رسیده است، افزود: بیش از 100 کشور جهان امروز در این قاره به کشت فراسرزمینی مشغول هستند و در این حوزه، چین، ایالات متحده آمریکا و انگلستان پیشتاز هستند و در میان کشورهای همسایه ایران و منطقه خاورمیانه نیز ترکیه و عربستان یکه‌تازی می‌کنند.

سفیر ایران در آفریقای جنوبی سپس به نبود زیرساخت‌های اولیه برای توسعه همکاری‌های تجاری میان ایران و کشورهای مستقر در قاره آفریقا اشاره کرد و با بیان اینکه ایران با هیچ‌یک از کشورهای آفریقایی، خط مستقیم هوایی ندارد و خط مستقیم کشتیرانی هم تنها برای کنیا و تانزانیا وجود دارد و خط کشتیرانی غیرمستقیم هم از طریق بندر جبل‌علی و عمان برقرار است، افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که اختلاف بار دریای ایران به آفریقا به طور مستقیم و غیرمستقیم، در هر تن معادل 140 دلار است.

وی همچنین به عدم تمایل شرکت‌ها و بازرگانان ایرانی برای حضور مداوم در بازار آفریقا اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، تعداد ایرانیان مستقر در کل قاره آفریقا از 4 هزار نفر فراتر نمی‌رود در حالی که دیگر کشورها از جامعه بزرگی در این قاره برخوردار هستند. آقاجعفری سپس با اشاره به توقف صادرات نفت ایران به آفریقا پس از اعمال تحریم‌های سختگیرانه آمریکا، از تلاش‌های وزارت خارجه ایران برای ایجاد خط مستقیم هوایی و کشتیرانی با برخی کشورهای این قاره و همچنین راه‌اندازی مرکز فناوری در آفریقای جنوبی طی سال جاری خبر داد.

افزایش صادرات ایران به نیجریه

محمد علی‌بک سفیر ایران در نیجریه و سفیر آکردیته در گینه استوایی نیز در این وبینار، این کشور را دارای بزرگترین منابع نفت و گاز در قاره آفریقا عنوان کرد که از اقتصاد کاملا نفتی برخوردار است.

وی با بیان اینکه 50 درصد از واردات نیجریه، از کشورهای آسیایی تامین می‌شود، افزود: طی سه سال اخیر، سطح مبادلات تجاری ایران با این کشور آفریقایی از رشد محسوسی برخوردار بوده به طوری که در سال 97 ارزش صادرات ایران به این نیجریه 8/4 میلیون دلار بود که در سال 99 این میزان به 17 میلیون دلار افزایش یافت. به گفته وی، طبق آمار سازمان توسعه تجارت ایران، در مدت چهار ماه ابتدای امسال نیز ارزش صادرات کالا و خدمات ایران به نیجریه از 18 میلیون دلار فراتر رفت.

علی‌بک، عمده‌ترین کالاهای صادراتی ایران به نیجریه را محصولات پتروشیمی، اوره، روغن موتور، پارافین و برخی محصولات غذایی عنوان کرد و کنجد، زنجبیل و کاکائو را جزو مهم‌ترین کالاهای وارداتی از این کشور دانست.

وی همچنین به برخی زمینه‌های مستعد تجاری در نیجریه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، هر عدد کیوی در بازار این کشور آفریقایی تا 20 هزار تومان، هر عدد نارنگی تا 13 هزار تومان و هر عدد سیب معمولی نیز تا 13 هزار تومان فروخته می‌شود و در عین حال، محصولاتی مانند ماکارونی، بیسکوئیت و شکلات از بازار پرفروشی در این این کشور برخوردار است.

سقوط تجارت 200 میلیون دلاری به 2 میلیون دلار

محمدرضا رئوف شیبانی سفیر ایران در تونس و سفیر آکردیته در لیبی، نیز طی سخنانی، بی‌ثباتی سیاسی در این کشور را یکی از ضعف‌ها و چالش‌های تونس عنوان کرد و با بیان اینکه نرخ ریسک تجارت با تونس، افزایش پیدا کرده است، یادآور شد که ارزش کل تجارت خارجی تونس حدود 40 میلیارد دلار است که از این میزان، ارزش صادرات این کشور به 15 میلیارد دلار می‌رسد.

وی با بیان اینکه تا پیش از انقلاب اسلامی، ارزش تجارت خارجی ایران با تونس بالغ بر 200 میلیون دلار در سال می‌شد، افزود: در حال حاضر، حجم مناسبات دو کشور به 2 میلیون دلار در سال کاهش یافته است.

رئوف‌شیبانی در ادامه با اشاره به اینکه تاکنون میان ایران و تونس، حدود 35 توافق‌نامه به امضا رسیده، برخی ویژگی‌های این کشور آفریقایی را یادآور شد و عضویت تونس در سازمان تجارت جهانی،عضویت در شورای همکاری آفریقا و البته همجواری با لیبی به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای آفریقا، را از جمله فرصت‌های این کشور برای ایران برشمرد.

سفیر ایران در تونس همچنین، به همکاری دو کشور در زمینه خودروسازی اشاره کرد و افزود: گروه خودروسازی سایپا موفق به فروش محصولات خود در این بازار شده به طوری که تاکنون حدود 130 دستگاه سایپا به تونس صادرات شده و ایران‌خودرو نیز در تلاش برای فروش محصولات خود به این کشور است.