مقابله با آثار پدیده‌های طبیعی زيان‌بار و افزايش تاب‌آوري ساکنان مناطقي که همواره در معرض ريسک چنين پديده‌هايي هستند، يکي از دغدغه‌هاي هميشگي جوامع بوده و هست. در اين مطلب به شما گفته‌ايم بانك قرض‌الحسنه مهر ايران چگونه با اقدامات خود سعي كرده آثار چنين پديده‌هايي را كاهش دهد و ساكنان مناطق ياد شده را توانمند سازد.
به گزارش اقتصادطلایی به نقل از روابط عمومی بانک قرض الحسنه مهرایران، جغرافیا و مسائل مربوط به محیط زيست همچون حوزه‌هاي سياسي و اجتماعي بر اقتصاد تأثير مي‌گذارند. اين تأثير گاهي مي‌تواند مثبت باشد و گاهي مي‌تواند به دليل ناآشنا بودن با شيوه‌ تعامل مؤثر و بهينه انسان با پديده‌هاي جغرافيايي، آثار منفي را براي اقتصاد به همراه داشته باشد.
به‌عنوان مثال قرارگیری در حاشیه رودخانه‌ها، به توسعه بخش کشاورزی و در مراحل پيشرفته‌تر، رشد صنايع فرآوري و تکميلي مي‌انجامد. ممکن است ساکنان مناطق كويري، خود را با ساكنان حاشيه رودخانه‌ها مقايسه كنند و تأثير جغرافيا و محيط زيست را بر منطقه خود منفي تلقي كنند. اين در حالي است كه تعامل بهينه انسان با محيط زيست در مناطق كويري به توليد انرژي پاك و ارزان قيمت خورشيدي مي‌انجامد و مي‌تواند يك مزيت براي صنايعي باشد كه نرخ انرژي در قيمت محصولات نهايي آن‌ها اهميت بالايي دارد.
سایر پدیده‌های جغرافیايي و زيست‌محيطي نيز به‌طور مشابه در اقتصاد مناطقي که با اين پديده‌ها روبرو هستند، تأثير دارند. سکونت در مناطق پر باران، از يک طرف خطر مواجهه با سيل و از طرف ديگر دسترسي به ذخاير آبي را به‌همراه دارد. زندگي در مناطق زلزله‌خيز نيز از اين قاعده مستثني نيست.

تاب‌آوری در برابر پدیده‌های طبیعي
آنچه که در رویارویی با چنین پديده‌هايي اهميت پيدا مي‌کند، آماده بودن زيرساخت‌هاي لازم براي بهره‌مندي از منافع قرارگيري در يک منطقه جغرافيايي خاص يا مواجهه با پديده‌هاي زيست محيطي است. ساکنان مناطقي كه در بازه‌هاي زماني قابل پيش‌بيني با ريسك دائمي پديده‌هاي طبيعي مانند سيل، طوفان، زلزله و خشكسالي مواجهند، مي‌توانند بدون ترك محل سكونت و رها كردن كسب‌و‌كار خود، سطح رفاه قابل قبولي داشته باشند. اين سطح از رفاه، نيازمند منابعي است كه آن‌ها را نه براي مقابله، بلكه براي تاب‌آوري در برابر چنين پديده‌هايي آماده كرده باشد.

چالش تأمین منابع مالی در مناطق در معرض ریسک
یکی از مسائل مهمی که بر زندگی ساکنان بومي چنين مناطقي تأثيرگذار است، ناتواني در جذب سرمايه و در نتيجه، توسعه‌نيافتگي اقتصادي به دليل قرارگيري در برابر چنين ريسک‌هايي است. با اين حال، آنچه كه از آن با عنوان ريسك بلاياي طبيعي ياد مي‌شود، به‌گونه‌اي قابل مديريت است كه كمترين زيان اقتصادي را با خود به‌همراه داشته باشد.
به‌عنوان مثال استان قم یکی از استان‌هایی است که مجموع بارش سالانه‌اش در مقايسه با استان‌هاي پر بارش، پايين‌تر است و در معرض ريسک خشکسالي قرار دارد. اين در حالي است كه اين استان در ارزيابي‌هاي محيط كسب‌وكار توانسته رتبه‌هاي قابل توجهي را در بخش كشاورزي به خود اختصاص دهد. كشاورزان اين استانِ در معرض ريسك خشكسالي توانسته‌اند با تخصيص سرمايه به بخش تحقيق و توسعه و تغيير الگوي كشت، با تمركز بر محصولات كم آب‌بر، محصولات با ارزش افزوده بالاتري را توليد كنند.
این شیوه می‌تواند الگویي براي ساير استان‌ها و مناطقي باشد که با ريسک پديده‌هاي طبيعي مواجهند، اما مسئله اين است که چنين مناطقي به دليل عدم توسعه‌يافتگي منابع کافي براي سرمايه‌گذاري‌هاي مشابه را ندارند و فرصت توسعه پايدار را از دست مي‌دهند.
بخش قابل توجهی از خسارات وارد شده به استان‌های درگیر سیل در ابتداي سال جاري به دليل ايمن نبودن واحدهاي مسکوني، توليدي، صنعتي و تجاري رخ داد. ساکنان روستاهاي کمتر توسعه‌ يافته به دليل عدم توان اقتصادي براي ساخت مسکن ايمن در فاصله‌اي قابل قبول از حريم رودخانه‌ها دچار خسارت شدند. در سيل اخير استان سيستان و بلوچستان نيز خانه‌هاي ساخته شده از خشت و گل، بيشترين ميزان تخريب را تجربه كردند كه عامل كليدي آن را مي‌توان در عدم توسعه‌يافتگي مناطق، سطح پايين درآمد و نرخ‌هاي پايين جذب سرمايه، جست‎‌وجو كرد.

نقش قرض‌الحسنه در توسعه پایدار مناطق در معرض ریسک
خدمت‌رسانی به ساکنان مناطق در معرض پدیده‌های طبیعي، تنها نبايد به دوره‌هاي بحراني و پس از بروز خسارت‌ محدود شود؛ بلکه مي‌تواند به‌عنوان اقدامات پيشگيرانه‌ در دستور کار قرار گيرد تا زيرساخت‌هاي توسعه پايدار در اين مناطق و نيز اقدامات لازم براي تاب‌آوري آن‌ها را ايجاد کند.
قرض‌الحسنه می‌تواند در توسعه پایدار و تاب‌آوری این مناطق، نقش قابل توجهي داشته باشد. ساکنان مناطق کم‌برخورداري که در معرض ريسک پديده‌هاي طبيعي قرار دارند، با دسترسي به منابع ارزان و كم‌هزينه قرض‌الحسنه در ارتقاي سطح توسعه‌يافتگي و درجه تاب‌آوري اين مناطق سهيم خواهند بود.

بانک قرض‌الحسنه مهر ایران و تاب‌آوری در برابر پدیده‌های طبيعي
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با چنین رویکردی، بخشي از منابع خود را به اين مناطق هدايت مي‌کند. اين بانک «تلاش براي توسعه رفاه اجتماعي و دستيابي به جامعه توسعه‌ يافته» را به‌عنوان چشم‌انداز ايفاي مسئوليت‌‎هاي اجتماعي در نظر گرفته و در اين راستا به مناطق در معرض ريسك پديد‌ه‌هاي طبيعي نيز خدماتي را ارائه داده است.
ساخت خانه بهداشت در مناطق روستایی زلزله زده استان کرمانشاه، مشارکت در ساخت بیمارستان ۳۰۰ تخت خوابی روانپزشکي ايران، مشارکت در ساخت مدارس روستايي در استان‌ سيستان و بلوچستان، مناطق زلزله‌زده گيلان‌ غرب و شهرستان ثلاث باباجاني در كرمانشاه و احداث ۱۰۰ واحد مسكوني براي مددجويان سيل زده در استان هاي گلستان، لرستان و … بخشي از دستاوردهاي اين بانك در اين زمينه هستند.
توجه به گروه‌های کم‌درآمد در مناطق در معرض خشکسالی از دیگر اقدامات بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در اين حوزه است. استان کرمان يكي از استان‌هاي در معرض خشكسالي است كه ظرفيت بالايي براي استفاده از نيروگاه‌هاي خورشيدي دارد. بانك قرض‌الحسنه مهر ايران با حمايت تسهيلاتي و تأمين مالي احداث و بهره‌برداري از نيروگاه‌هاي خورشيدي در اين استان، با مشاركت كميته امداد توانسته است تاكنون ۷۲۰ خانوار تحت پوشش اين كميته را به جمع توليد‌كنندگان برق اضافه كند و به‌طور ميانگين، درآمد يك ميليون توماني در ماه را براي آن‌ها ايجاد كند.
از دیگر اقدامات بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، در راستای توسعه پایدار و تاب‌آوري اين مناطق مي‌توان به اعطاي تسهيلات قرض‌الحسنه به پروژه‌هاي بازچرخاني فاضلاب در مناطق محروم استان‌هاي فارس، اصفهان و تهران و نيز اعطاي تسهيلات قرض‌الحسنه به روستاييان براي حفظ مشاغل و توليدات کشاورزي، دامپروري و صنايع دستي اشاره کرد.
این اقدامات مهر ایران به‌عنوان بزرگترین بانک قرض‌الحسنه کشور، باعث می‌شود ساکنان مناطق محروم و مناطق مواجه با ريسک پديده‌هاي زيست‌محيطي، ضمن اينكه با داشتن درآمد پايدار، سطح رفاه خود را افزايش مي‌دهند، به توسعه منطقه خود نيز كمك كنند. ساخت مدرسه نيز در راستاي توجه به نهاد آموزش به‌عنوان يكي از مؤلفه‌هاي مهم توسعه انساني مورد نظر قرار داشته است. بانك قرض‌الحسنه مهر ايران اميد دارد كه با گسترش چنين فعاليت‌هايي، بتواند بيش از پيش در راستاي توسعه مناطق محروم و افزايش تاب‌آوري در برابر بلاياي طبيعي، گامي مؤثر بردارد.